31 grudnia 2008

Holenderskie prawo jazdy

Kto, gdzie i w jaki sposób powinnien wymienić polski dokument na holenderski? Od momentu przystąpienia Polski do Unii Europejskiej obywatele polscy przebywający na terytorium Królestwa Niderlandów podlegają tym samym przywilejom i obowiązkom, co obywatele pozostałych krajów członkowskich Wspólnoty. Zasady dotyczące uczestnictwa w ruchu drogowym oraz zachowanie bezpieczeństwa obowiązują wszystkich bez względu na to, czy dana osoba przebywa w Holandii tymczasowo, czy na stałe. Także sprawcy przestępstw drogowych muszą liczyć się z poniesieniem kary przewidzianej prawem holenderskim. Do 2005 roku Polacy podróżujący po terytorium Unii Europejskiej byli zobowiązani do posiadania międzynarodowego prawa jazdy (tłumaczenie w wersji anglojęzycznej). Po przystąpieniu Polski do EU polskie prawo jazdy uprawnia do swobodnego podróżowania w obrębie Wspólnoty. Dotyczy to wszystkich osób, które przebywają poza granicami Polski tymczasowo: turystów, pracowników sezonowych, kierowców samochodów ciężarowych. Osoby te, ze względu na ich tymczasowy pobyt na terytorium Holandii, nie są zobowiązane do wymiany polskiego dokumentu na holenderski.

Według prawa holenderskiego osoba przebywająca na terytorium kraju nie dłużej niż 6 miesięcy może posługiwać się polskim prawem jazdy. Po upływie tego czasu zobowiązana jest do wymiany dokumentu. W praktyce okazuje się, iż precyzyjne określenie, kto podlega wymianie polskiego prawa jazdy na holenderskie, jest trudne do zdefiniowania. Polacy muszą zameldować się w Holandii, aby podjąć legalną pracę. Teoretycznie oznacza to więc, iż po upływie 6 miesięcy od daty meldunku zobowiązani są do wymiany polskiego prawa jazdy na holenderskie. Biorąc jednak pod uwagę fakt, iż zdecydowana większość obywateli polskich przebywa w Niderlandach w celach zarobkowych i nie zamierza zostawać tu na stałe, wymiana polskiego prawa jazdy na holenderskie jest nonsensem. Mimo że teoretycznie liczna grupa Polaków powinna wymienić polski dokument, w rzeczywistości tak się nie dzieje, a przyczyna tkwi w braku nacisku ze strony holenderskich władz, odpowiedzialnych za egzekwowanie tego obowiązku. Polacy, którzy decydują się na stały pobyt w Holandii, zobowiązani są do wymiany polskiego prawa jazdy na holenderskie. Osoby te podlegają procedurom prawa holenderskiego. Przy wymianie właściciel polskiego prawa jazdy nie musi zdawać egzaminów z zasad ruchu drogowego – ani teoretycznego, ani praktycznego. To, kiedy obywatel polski musi wymienić prawo jazdy, zależy od daty uzyskania dokumentu. Holenderskie prawo jazdy jest ważne 10 lat. Oznacza to, iż polskie prawo jazdy wydane w 1998 roku podlega wymianie w roku 2008. Natomiast prawo jazdy wydane przed rokiem 1998 straciło ważność na terytorium Holandii. Jego właściciel po upływie 6 miesięcy od daty meldunku zobowiązany jest do wymiany polskiego dokumentu na holenderski. Właściciel holenderskiego prawa jazdy tuż przed upływem jego ważności otrzymuje przypomnienie z Rijkdienst voor Wegverkeer (RDW) o konieczności przedłużenia ważności dokumentu. Jeśli termin ważności prawa jazdy nie upłynął, mowa jest o przedłużeniu ważności prawa jazdy (verlenging rijbewijs), w przypadku upływu ważności mówimy o wznowieniu (vernieuwen rijbewijs). Z reguły procedura ta jest czystą formalnością, chyba że zaszły dodatkowe okoliczności mające wpływ na możliwość posiadania prawa jazdy (przestępstwo drogowe, kalectwo, choroby psychiczne). Specjalne zasady dotyczą też osób po 60. roku życia i są związane z obowiązkiem kontroli medycznych.

30 grudnia 2008

Zameldowanie i pobyt w Holandii

Dowiedz się gdzie powinnieneś się zgłosić w przypadku: zameldowania, przeprowadzki czy narodzin dziecka.

Tylko w pierwszym kwartale roku 2008 do Holandii przyjechało 3500 Polaków. Z tego też względu dla tych wszystkich, którzy rozpoczynają swoją przygodę w kraju tulipanów, przyda się kilka praktycznych rad, które pomogą w załatwieniu spraw w holenderskich urzędach. Każdy obcokrajowiec, który zamierza pozostać w Holandii dłużej niż 4 miesiące, musi zameldować się w urzędzie gminy (gemeente), w miejscu pobytu. Jeśli jest to pierwszy pobyt w Holandii, w ciągu pięciu dni od przyjazdu należy zgłosić chęć czasowego pobytu pod wskazanym adresem. W tym celu trzeba się osobiście stawić w gemeente. W przypadku rodzin obecni muszą być wszyscy jej członkowie.

Pierwsze zameldowanie w Holandii

Podczas pierwszego meldowania się w Niderlandach wymagany jest szereg dokumentów z Polski, takich jak: akt urodzenia (geboorteakt), akt ślubu (huwelijksakte), a także kontrakt wynajmu mieszkania bądź zaświadczenie o kupnie nieruchomości. W wielu przypadkach wymagane są także dodatkowe dokumenty, na przykład zgoda właściciela lokalu, w sytuacji gdy dochodzi do zameldowania pod jego adresem. W sytuacji pierwszego zameldowania na terenie Holandii oraz ponownego zameldowania (na przykład po wcześniejszym zameldowaniu i wymeldowaniu przed 1 października 1994 roku) zainteresowany dostaje bezpłatny odpis z gminnej bazy danych (afschrift van de Gemeentelijke Basisadministratie Persoonsgegevens) – ważny dokument, który potrzebny jest na przykład przy otwarciu konta w banku czy rozpoczęciu własnej działalności. Należy pamiętać, że w większości sytuacji dokument ten jest ważny tylko trzy miesiące, a po ich upływie trzeba wystąpić o ponowne wydanie odpisu (za opłatą 11 euro).

Zmiana adresu zamieszkania

W razie przeprowadzki należy zgłosić fakt zmiany adresu w gemeente w ciągu 5 dni. Zgłoszenia o zmianie zamieszkania w obrębie tej samej gminy można dokonać osobiście, pisemnie bądź elektronicznie. Jeśli przeprowadzka następuje do innej gminy, należy w ciągu 5 dni udać się do siedziby gemeente (dział Burgerzaken) w nowym miejscu zamieszkania z dokumentami, które są wymagane przy pierwszym zameldowaniu. Wymeldowanie z poprzedniej gminy zostaje zgłoszone przez gminę w nowym miejscu zamieszkania.

Narodziny dziecka, nadanie numeru BSN

W ciągu trzech dni od narodzin dziecka ojciec, matka lub inna osoba obecna przy narodzinach dziecka powinna dokonać zgłoszenia narodzin (geboortangifte) w gminie odpowiadającej miejscu zamieszkania. Sobota, niedziela i wszystkie oficjalne dni wolne od pracy, liczą się jako jeden dzień. Zgłoszenia dokonuje się u urzędnika urzędu stanu cywilnego (ambtenaar van de burgerlijke stand), który sporządza oficjalny akt urodzenia, pozostający w gminnej bazie administracyjnej (holenderski lub międzynarodowy odpis aktu urodzenia dostępny jest w gemeente za opłatą 11 euro). Dokumenty, jakie należy mieć przy sobie, to: paszporty matki i ojca dziecka i – o ile go posiadamy – akt małżeństwa. Z chwilą rejestracji nowo narodzonego dziecka zostaje ono jednocześnie zameldowane w danej gminie i otrzymuje swój numer BSN. Polacy, którzy przyjechali do Holandii przed 26 listopada 2007 roku, musieli w Urzędzie Podatkowym (Belastingdienst) występować o przyznanie tzw. sofi-nummer (odpowiednika polskiego NIP-u), niezbędnego do podjęcia pracy, zameldowania czy otwarcia konta w banku. Według nowego prawa każda osoba meldująca się w gemeente otrzymuje automatycznie numer BSN (Burgerservicenummer), który jest odpowiednikiem sofi-nummer. Osoby, które posiadają już sofi-nummer, nie muszą się zgłaszać ponownie w gemeente, ponieważ sofi-nummer został automatycznie zamieniony na BSN .

Zasiłek ze względu na niezdolność do pracy

W razie choroby możesz wystąpić o przyznanie Ci zasiłku chorobowego!

Każda posiadająca pracę osoba, jest zobowiązana placić w formie comiesięcznych składek do Urzędu Podatkowego. Przedstawiam dwie formy ubezpieczeń: na wypadek niezdolności do pracy (Wet op de Arbeidsongeschiktheidsverzekering-WAO) oraz na wypadek niezdolności do pracy i powrotu do pracy (Wet Werk en Inkomen naar Arbeidsvermogen-WIA). Także osoby prowadzące własną działalność mogą dobrowolnie ubezpieczyć się na wypadek niezdolności do pracy, a w razie zaistnienia takiej konieczności, otrzymają zasiłek odpowiadający wysokości odprowadzonych składek. Wszystkie osoby, które regularnie opłacały składki na ubezpieczenia WAO i WIA, w razie niezdolności do pracy, którą orzeka Agencja Opieki Społecznej (Uitvoeringsinstituut Werknemers Verzekeringen-UWV), mają prawo ubiegać się o zasiłek. W zależności od osobistej sytuacji zasiłek dla osób przewlekle chorych badź niepełnosprawnych, które są niezdolne do pracy, czy to czasowo czy na stałe, obowiazuja odrebne normy prawne. Jesli osoba zapadla na przewlekla chorobe lub stala sie niepelnosprawna po 1 stycznia 2004 roku przysluguje jej prawo do WIA-uitkering. Wedlug prawa osoba chora ma prawo otrzymywania wynagrodzenia takze w trakcie choroby przez okres 2 lat (104 tygodnie), ktore zobowiazany jest placic pracodawca. W tym czasie razem z pracodawca, CWI i UWV, pracownik stara sie w efektowny sposob powrocic do pracy. Jesli sie to nieudaje, po okolo polptorej roku otrzymywania zasilku chorobowego, UWV wystepuje o przyznanie danej osobie WIA-uitkering. W ten sposob chory czy niepelnosprawny nie pozostannie bez srodkow do zycia a zasilek chorobowy zostanie zamieniony na inna forme zasilku, odpowiedniego do sytuacji danej osoby. Chory moze takze osobiscie wystapic o przyznanie mu zasilku, jesli spelnia nastepujace warunki: jest pracownikiem, zostal chory po 1 stycznia 2004 roku i po okresie 2 lat otrzymywania zasilku chorobowego nie moze tyle pracowac, aby otrzymac 65% pensji, jaka zarabial przed pojsciem na zasilek chorobowy, zrobil wszystko (we wspolpracy z pracodawca, CWI i UWV), aby powrocic do wykonywania zawodu. W zaleznosci od indywidualnej sytuacji pracownika wyrozniamy dwa rodzaje zasilku na wypadek niezdolnosci do pracy i powrotu do pracy (WIA):

1. IVA-uitkering (Inkomensvoorziening Volledig Arbeidsogeschikten), przysluguje osobie, ktora wedlug UWV doktora oraz radcy zawodowego nie moze pracowac i ze wszystkich istniejacych przeslanek wynika, ze dana osoba nie ma szans na wyleczenie. Wysokosc tego zasilku wynosi 75% pensji, ktora dana osoba zarabiala przed choroba. W przypadku osob, ktore ze wzgledu na chorobe potrzebuja stalej opieki, istnieje mozliwosc otrzymania wyzszej kwoty zasilku, ktorej wartosc moze wynosic 100%, badz 85% ostatnio otrzymywanej pensji. 2. WGA-uitkering (Werkhervatting Gedeeltelijk Arbeidsgeschikten), jest dla osob, ktore sa w czesci niezdolne do pracy i wedlug lekarzy i radcy zawodowego, rokoja nadzieje na powrot do pracy. W tym przypadku osoba moze zazwyczaj pracowac w niepelnym wymiarze godzin a przyslugujacy jej zasilek jest dopelnieniem do pensji. Jesli natomiast pensja oraz zasilek sa nizsze niz obowiazujace minimum wynagrodzenie, osoba ta moze starac sie o zapomoge. Przy okreslaniu wysokosci WGA-uitkering brana jest pod uwage osobista sytuacja kazdej osoby, z tego wzgledu trudno jest jednoznacznie okreslic wymagane warunki a kazdy zainteresowany powinnien wiecej informacji uzyskac bezposrednio w siedzibie UWV, badz na stronie internetowej www.uwv.nl 1 stycznia 2004 roku WIA-uitkering zastapil obowiazujacy do tamtej pory WAO-uitkering. Jednak wszystkie osoby, ktore otrzymywaly przed 2004 rokiem ten zasilek, podlegajm nadal tym samym zasadom i w przypadku ponownego zachorowania moga wystapic o WAO, po 4 tygodniach niezdolnsci do pracy. Komisja skladajaca sie z lekarza UWV i radcy zawodowego stwierdzi stopien niezdolnosci do pracy oraz okresli dalszy proces postepowania. Jesli osobie zostanie przyznany zasilek, bedzie on stanowil maksimum 75% dziennego wynagrodzenia za dzien w ostatnio wykonywanej pracy. Nalezy zaznaczyc, iz poza otrzymywaniem zasilku ze wzgledu na niezdolnosc do pracy, kazdej osobie przysluguje prawo do wykonywania pracy, w zaleznosci od jej psychicznych i fizycznych mozliwosci. W takim wypadku wartosc zasilku zostaje dopasowana do zaistnialej sytuacji finansowwej danej osoby. Kazdy takze ma prawo do ubiegania sie o zapomoge, jesli jego dochody nie przekraczaja tak zwanego minimum socjalnego. Wazne jest takze, aby wszelkie zmiany w stanie zdrowia, sytuacji rodzinnej czy zawodowej, meldowac odpowiednim instytucjom, ktore w miare mozliwosci dopasuja wysokosc zasilku do zaistnialych potrzeb.

Dofinansowanie do nauki

Praktyczne informacje o świadczeniach związanych z nauką

System świadczeń związanych z nauką wyróżnia kilka form dofinansowania, które zależą od rodzaju szkoły, pobieranej edukacji oraz wieku i sytuacji życiowej osoby występującej o dofinansowanie.

Dla rodziców

W przypadku dzieci uczęszczających do szkoły podstawowej podręczniki szkolne oraz pomoce naukowe są za darmo. W przypadku młodzieży uczęszczającej do gimnazjum czy liceum(szkolnictwo ponadpodstawowe) wszelkie materiały szkolne nie są refundowane przez rząd czy instytucje pozarządowe. Rodzice niepełnoletnich dzieci, które uczęszczają do szkoły ponadpodstawowej, mogą wystąpić o przyznanie im dofinansowania na dziecko, które nazywane jest tegenmoetkoming ouders. O dofinansowanie mogą ubiegać się rodzice, których dziecko 1 lipca 2008 roku było młodsze niż 18 lat i uczęszczało do jednego z rodzajów szkół ponadpodstawowych (vmbo, mavo, havo, vwo, vavo, bol, lwoo). Dofinansowanie należy się tylko rodzicom, których dzieci pobierają naukę w systemie dziennym. Rodzice, których dzieci uczęszczają do szkół specjalnych oraz pobierają edukację za granicą, nie mogą ubiegać się o tegenmoetkoming ouders. Obywatel polski mieszkający w Holandii i posiadający dzieci pobierające tu edukację może ubiegać się o przyznanie mu dofinansowania poprzez wypełnienie odpowiedniego formularza (dane zawarte w formularzu dotyczą między innymi oficjalnego adresu zamieszkania, BSN-numer, konta bankowego, więc przed rozpoczęciem załatwiania dofinansowania trzeba uregulować te kwestie), dostępnego na stronie: www.ib-groep.nl oraz kopii paszportu. Kwota dofinansowania zostanie wyliczona na podstawie wspólnych dochodów rodziców za rok podatkowy 2006. W wyliczeniu kwoty dofinansowania brane są pod uwagę dochody obojga rodziców bądź prawnych opiekunów dziecka oraz innych dzieci w rodzinie. Jeśli wspólny dochód za rok podatkowy 2006 nie przekroczył 31.773 euro, wtedy kwota dofinansowania będzie wypłacana w całości, natomiast jeśli wspólny dochód tę kwotę przewyższa, wysokość dofinansowania zostanie odpowiednio zmniejszona.

Dla pełnoletnich uczniów

W przypadku młodzieży, która w dalszym ciągu uczęszcza do jednej z wyżej wymienionych szkół ponadpodstawowych, ale właśnie ukończyła 18 lat, istnieje możliwość ubiegania się o tegenmoetkoming scholieren, czyli dofinansowania dla ucznia, które będzie on otrzymywał na własne konto bankowe. Każdy pełnoletni uczeń szkoły ponadpodstawowej ma prawo do podstawowego dofinansowania w kwocie 98,51 euro, jeśli mieszka z rodzicami, oraz 229,67 euro, jeśli mieszka samodzielnie. Istnieje możliwość ubiegania się o dodatkowe formy dofinansowania, takie jak zwrot kosztów związanych z materiałami szkolnymi czy opłatą kursów. Chcąc ubiegać się o tę formę dofinansowania, uczeń musi uczęszczać do jednej z wyżej wymienionych szkół, a także być w wieku 18-30 lat. Przy określaniu wysokości dofinansowania będą brane pod uwagę także dochody rodziców. Specjalnym zasadom dofinansowania podlegają osoby, które pobierają edukację w systemie zaocznym, a także uczniowie beroepsonderwijs, polegającym na łączeniu pracy oraz edukacji. Zazwyczaj osoby te są pełnoletnie i mogą same ubiegać się o przyznanie im dofinansowania. Ze względu na to, iż w zdecydowanej większości osoby te posiadają źródła dochodu, a często mają także partnera i dzieci, trudno jednoznacznie wymienić zasady przyznawania form dofinansowania dla tej grupy. Wszelkie informacje dostępne są na stronie IB-groep pod hasłami: tegenmoetkoming deeltijders (dofinansowanie dla studentów szkół zaocznych) oraz studiefinanciering in het beroepsonderwijs (stypendia dla studentów edukacji zawodowej).

Dla studentów

Studenci studiów wyższych także mogą ubiegać się o różne formy dofinansowania oraz o stypendia. Poza bezzwrotnymi formami dofinansowania, które są określane jako darowizna, student może się także ubiegać o przyznanie mu kredytu (maksymalna kwota kredytu to 829,24 euro miesięcznie), który po ukończeniu studiów musi zostać zwrócony. W przypadku studentów posiadających partnera, którego dochody nie przekraczają ustalonej kwoty 8.129 euro, mogą oni wystąpić o przyznanie dodatku dla partnera (partnertoeslag) w wysokości 535,11 euro. Także student, który nie ma partnera, ale ma pod opieką dziecko poniżej 18. roku życia, może wystąpić o przyznanie mu dodatku dla rodzica (eenuodertoeslag), którego wysokość wynosi 428,21 euro miesięcznie. W przypadku studiów oraz form dofinansowania szkolnictwa wyższego należy zawsze pamiętać, iż student posiadający obywatelstwo polskie może studiować na uczelni holenderskiej i ubiegać się o przyznanie mu stypendium, ale wszelkie formalności związane z zapisaniem się na studia oraz wystąpieniem o stypendium powinien rozpocząć odpowiednio wcześnie, aby niezbędne dokumenty były gotowe na czas.

Dla (przyszłych) nauczycieli

Ostatnia formą świadczeń związanych z nauką jest dofinansowanie dla nauczycieli. Ta forma pomocy jest adresowana do wszystkich studentów, którzy studiują na uczelniach czy akademiach pedagogicznych przygotowujących do zawodu nauczyciela. W zdecydowanej większości osoby te nie mają prawa do otrzymywania stypendium, a bezzwrotną formą wsparcia w ich przypadku jest dofinansowanie dla nauczycieli (tegenmoetkoming leraren). Maksymalna kwota dofinansowania wynosi 567,23 euro w przypadku refundacji kosztów związanych z opłatą kursów i edukacji oraz 647,16 euro w przypadku dofinansowania do wydatków szkolnych. W przypadku osób, które w roku podatkowym 2006 otrzymały dochód nie przekraczający kwoty 31,773 euro, kwota zasiłku będzie wypłacana w całości, a osoby o dochodach wyższych otrzymają dofinansowanie odpowiednio zmniejszone.

Ubezpieczenie dla ZZP

Dobrowolne ubezpieczenia dla osób prowadzących działalność gospodarczą

Wszystkie osoby, które posiadają legalną pracę, zostają automatycznie ubezpieczone przez swojego pracodawcę na wypadek choroby (ziektewet-verzekering), ciąży (należy do ubezpieczenia wchodzącego w skład ziektewet), niezdolności do pracy (WAO bądź WIA-verzekering) oraz bezrobocia (WW-verzekering). Natomiast osoby prowadzące własną działalność gospodarczą mogą skorzystać z prawa do dobrowolnego ubezpieczenia od powyższych przypadków.

4 rodzaje ubezpieczeń dla ZZP

Spośród czterech dobrowolnych ubezpieczeń osoba może wybrać tylko te formy ubezpieczenia, które uważa za najodpowiedniejsze dla siebie, bądź też ubezpieczyć się na wypadek wystąpienia wszystkich przewidzianych okoliczności. W każdej chwili ma także możliwość anulowania ubezpieczenia bez terminu wypowiedzenia czy wzięcia innej formy ubezpieczenia. Także przy określaniu kwoty ubezpieczenia istnieje możliwość wyznaczenia stawki, na jaką dana osoba chce się ubezpieczyć, z tym, że kwota ta nie może przekroczyć maksimum dziennego wynagrodzenia uzyskiwanego z prowadzenia działalności gospodarczej. Składka ubezpieczenia jest pobierana co miesiąc i zostaje to potwierdzone fakturą. Dobrowolne ubezpieczenie znajduje się w ofertach wielu firm ubezpieczeniowych, a także UWV (Agencji Opieki Społecznej – Uitvoeringsinstituut Werknemers Verzekeringen). Dobrowolne ubezpieczenie w UWV obejmuje ubezpieczenie na wypadek choroby, ciąży oraz niezdolności do pracy. Aby w razie zaistnienia jednej z podanych sytuacji móc się ubiegać o otrzymanie zasiłku, należy opłacać składki na ubezpieczenie na wypadek choroby – ziektewet oraz WIA, a w przypadku osób pracujących jako pomoc (czy to w zakładzie państwowym jako alfa-hulp, czy w domach prywatnych) – także WW-verzekering, na wypadek utraty pracy. Z ziektewet osoba jest ubezpieczona na wypadek utraty otrzymywania dochodów w przypadku choroby. Jeśli osoba jest chora dłużej niż 2 dni, może się ubiegać o przyznanie jej zasiłku chorobowego. Długość otrzymywania zasiłku nie może przekraczać okresu 104 tygodni. Kwota zasiłku ustalana jest na podstawie dziennej stawki dochodów, jaką osoba otrzymywała przed chorobą, i stanowi 70% tej kwoty. W trakcie choroby osoba musi aktywnie brać udział w programie przygotowującym ją do powrotu do pracy (re-integratietraject). W tym czasie, w uzgodnieniu z lekarzem i doradcą zawodowym, osoba chora szuka takiej formy pracy, która pozwala jej powrócić na rynek pracy w wymiarze godzin, jaki jest ona w stanie wykonywać.

ZEZ-uitkering, czyli zasiłek macierzyński

W przypadku ciąży osoba posiadająca własną działalność gospodarczą może ubiegać się o przyznanie jej zasiłku macierzyńskiego. Osoba taka podlega zasadom przyznawania zasiłku macierzyńskiego zawartym w tzw. ZEZ-uitkering, który reguluje zasady dotyczące zasiłku macierzyńskiego dla osób prowadzących własną działalność, wykonawców wolnych zawodów (na przykład: freelancer, pomoc domowa, artysta). Aby otrzymywać zasiłek, należy wypełnić i wysłać odpowiedni formularz, który dostępny jest na stronie internetowej UWV (www.uwv.nl/particulieren/ziek-of-zwanger). Należy to zrobić 2-4 tygodnie przed planowaną datą rozpoczęcia otrzymywania zasiłku. Niezbędnymi dokumentami, jakie trzeba przedstawić UWV, są także: zaświadczenie o ciąży (zaświadczenie może wydać położna, ginekolog bądź lekarz rodzinny) oraz rozliczenie podatkowe za ostatni rok. Wysokość zasiłku zostanie naliczona na podstawie przychodów za ostatni rok podatkowy. Maksymalna wysokość zasiłku, która bez względu na dochody nie może być przekroczona w roku 2008, wynosi około 1300 euro.

WAZ-uitkering dla niezdolnych do pracy

Trzecią formą dobrowolnego ubezpieczenia jest ubezpieczenie na wypadek niezdolności do pracy dla osób prowadzących własną działalność (Wet Arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zelfstandigen – WAZ). Do 2004 roku WAZ był ubezpieczeniem obowiązkowym i osoby, które podlegały temu systemowi opieki społecznej, mogą w dalszym ciągu z niego korzystać, a w razie choroby ubiegać się o zasiłek (WAZ-uitkering). Od 1 sierpnia 2004 roku nastąpiła zmiana w tej formie ubezpieczenia, a WAZ został zastąpiony dobrowolnym ubezpieczeniem na wypadek choroby (Ziektewetverzekering oraz WIA-verzekering). Wszystkie osoby prowadzące własną działalność gospodarczą, które korzystały z zasiłku na wypadek niezdolności do pracy przed 2004 rokiem i na skutek poprawy stanu zdrowia lub wyjazdu za granicę bądź jeszcze innych przyczyn przestały dostawać zasiłek, mogą po spełnieniu szeregu warunków ponownie wystąpić o przyznanie WAZ-uitkering. Osoba, która nie ukończyła 65 lat i jest mniej niż w 75% niezdolna do pracy, może wystąpić o przyznanie jej zasiłku. Kwota zasiłku jest ustalana na podstawie przychodów, jakie otrzymywała osoba przed chorobą, ale nie wyższa niż minimalne wynagrodzenie. W przypadku osób, których wysokość zasiłku nie przekracza minimum socjalnego, istnieje możliwość ubiegania się o zapomogę. Równolegle z otrzymywaniem zasiłku istnieje także możliwość podjęcia pracy, jeśli stan zdrowia na to pozwala. Kwota zasiłku zostanie w takiej sytuacji wyliczona na podstawie uzyskiwanych w ten sposób dochodów. Osoby, które rozpoczęły własną działalność gospodarczą po 1 sierpnia 2004 roku, mogą wykupić WIA, które jest ubezpieczeniem gwarantującym otrzymywanie zasiłku w sytuacji, kiedy osoba prowadząca własną działalność na skutek wypadku czy choroby nie może więcej pracować. W przypadku osoby przewlekle chorej po 104 tygodniach otrzymywania zasiłku chorobowego lekarz UWV bądź doradca zawodowy doradzą danej osobie, jaki rodzaj pracy może ona jeszcze wykonywać, biorąc pod uwagę jej ograniczenia zdrowotne. Aby móc otrzymywać WIA, należy: być niezdolnym do pracy w 35% procentach, co określi lekarz, a kwota, jaką osoba może zarabiać z jej ograniczeniami zdrowotnymi, nie przekracza 65% kwoty, jaką otrzymuje osoba zdrowa z podobnymi kwalifikacjami i poziomem wykształcenia.

Świadczenia dla niepełnosprawnych

Wykaz świadczeń, na jakie mogą liczyć niepełnosprawni w Holandii

Holenderski system opieki społecznej przewiduje szereg dofinansowań dla osób niepełnosprawnych. Przedstawiamy dwie formy świadczeń: prawo społecznego wsparcia (Wmo) oraz zasiłek dla niepełnosprawnych (Wajong).

Prawo społecznego wsparcia

Wszelkie niezbędne zmiany mieszkaniowe, takie jak dostosowanie łazienki czy toalety do potrzeb niepełnosprawnego, instalacja windy czy przebudowa mieszkania, można przeprowadzić w porozumieniu z gminą, uzyskując dofinansowanie bądź zupełną refundację kosztów. Do 1 stycznia 2007 roku obowiązywało Prawo zaopatrzenia niepełnosprawnych (Wet voorzieningen gehandicapten – WVG), które regulowało wszelkiego rodzaju kwestie związane z ułatwieniem życia niepełnosprawnemu obywatelowi i normalnego funkcjonowania w społeczeństwie. Od 1 stycznia 2007 roku prawo to zostało zastąpione nową regulacją, nazywaną Prawo społecznego wsparcia (Wet maatschappelijke ondersteuning – Wmo). Organem odpowiedzialnym za przyznawanie dofinansowania jest fundacja gminna (het Gemeentefonds). Z tego względu, iż to gminy odpowiedzialne są za przestrzeganie Wmo, zasady przyznawania i uzyskiwania Wmo mogą być różne w poszczególnych rejonach Holandii i zależne od możliwości finansowych gminy oraz postanowień władz gminnych. Wmo jest adresowane dla osób niepełnosprawnych, chronicznie chorych oraz osób starszych, które ze względu na wiek mają ograniczenia fizyczne. Wmo przewiduje pomoc w następujących dziedzinach: pomoc domowa, dostosowanie domu do specyficznych potrzeb, wózek inwalidzki czy inne urządzenia pomagające w transporcie, karta do parkowania dla osób niepełnosprawnych. Gminy mają na celu pomoc osobom długotrwale chorym czy niepełnosprawnym, więc w przypadku tymczasowej, krótkotrwałej pomocy Wmo nie ma zastosowania. Na przykład w sytuacji, kiedy osoba ze złamaniem obu nóg potrzebuje na pewien czas wózka inwalidzkiego, aby móc się poruszać, nie uzyska pomocy z funduszu gminnego. Aby móc skorzystać z pomocy gminy w jednym z wyżej wymienionych wypadków, należy udać się do gminy odpowiadającej miejscu zamieszkania, gdzie zazwyczaj znajduje się specjalne okienko nazywane Wmo-loket. Tam należy wypełnić formularz, w którym oprócz standardowych pytań o adres i sofi-numer znajdują się także pytania o wysokość dochodów, aby gmina mogła wyliczyć kwotę, jaką osoba wnioskująca o dofinansowanie musi zapłacić z własnej kieszeni (tzw. eigen bijdregen). Wysokość kwoty, jaką należy samemu dopłacić do Wmo, zależy od wspólnych dochodów osoby wnioskującej oraz jej ewentualnego partnera. Wszelkie szczegółowe informacje związane z Wmo można otrzymać bezpośrednio w urzędzie gminy bądź pod bezpłatnym numerem telefonu 0800-8051.

Zasiłek dla młodych niepełnosprawnych – Wajong

Drugą formą świadczeń społecznych dla osób niepełnosprawnych jest Wajong. Specjalnie dla osób w młodym wieku, których dotknęło kalectwo, istnieje zasiłek na wypadek niezdolności do pracy młodych osób niepełnosprawnych, nazywany w skrócie Wajong (De Wet arbeidsongeschiktheidsvoorziening jonggendicapten). Należy spełnić wiele warunków, aby móc otrzymywać zasiłek, między innymi: niepełnosprawność nastąpiła przed 17. rokiem życia bądź osoba przed ukończeniem 30. roku życia na skutek kalectwa czy długotrwałej choroby nie jest w stanie pracować, ale studiuje. Cała lista warunków, jakie ubiegający musi spełnić, dostępna jest na stronie Agencji Opieki Społecznej (Uitvoeringinstituut Werknemers Verzekeringen – UWV), na którą odsyłamy wszystkich zainteresowanych tematem świadczeń społecznych dla niepełnosprawnych (www.uwv.nl/wajong). Należy podkreślić, że jak w wielu innych przypadkach, także w kwestii zasiłku dla niepełnosprawnych zawsze należy osobiście udać się do odpowiedniej instytucji i przedstawić osobistą sytuację, ponieważ prawo holenderskie przewiduje wiele możliwości odwołania się, a często osoby, wydawałoby się, nie spełniające warunków określających przyznanie zasiłku, mogą go w szczególnych sytuacjach otrzymywać. Wysokość zasiłku zostaje ustanowiona na podstawie stopnia niepełnosprawności, który określą lekarze i doradcy zawodowi UWV. Zasadą jest, że osoba musi być minimum w 25% niezdolna do pracy, aby móc ubiegać się o przyznanie jej Wajong. Maksymalna kwota zasiłku, którą otrzymują osoby zupełnie niezdolne do pracy, stanowi 75% obowiązującej stawki minimum wynagrodzenia dla młodzieży (minimum jeugdloon, inaczej nazywane Wajong grondslag). W zależności od stopnia niezdolności do pracy kwota ta będzie ulegała zmianom.

Zapomoga oraz korting dla niepełnosprawnych

Jeśli osoba otrzymująca Wajong nie posiada dochodów odpowiadających minimum socjalnego, wtedy może ona wystąpić o przyznanie jej zapomogi. Należy to zrobić równocześnie ze składaniem wniosku o przyznanie zasiłku dla niepełnosprawnych albo w ciągu 6 tygodni po otrzymaniu decyzji o przyznaniu Wajong. Istnieje także możliwość otrzymania wyższej kwoty zasiłku, jeśli osoba wymaga szczególnej opieki, na przykład ze strony pomocy domowej czy pielęgniarki. W takiej sytuacji kwota zasiłku może wynosić 85%, a nawet 100% Wajong-grondslag. Osoba otrzymująca zasiłek może także pracować w wymiarze godzin, na jaki pozwala jej niepełnosprawność czy choroba. Warto wiedzieć, że osoba otrzymująca Wajong ma także prawo do otrzymywania tzw. kortingu dla młodych niepełnosprawnych (de jonggehandicaptenkorting), który jest zwolnieniem z części podatku. W roku 2008 kwota tego kortingu wynosi 666 euro. Niepełnosprawny otrzymujący tylko Wajong od UWV dostaje zwrot kortingu od tej instytucji, natomiast osoby, które korzystają także z innych form pomocy, muszą same ubiegać się o zwrot bezpośrednio w urzędzie podatkowym (Belastigdienst). W przypadku osób, które pomimo niepełnosprawności pozostają aktywne zawodowo, także pracodawca może wystąpić o przyznanie kortingu dla swego pracownika, którego wartość będzie dołączana automatycznie do pensji. Pracodawca nie jest zobowiązany do śledzenia sytuacji osobistej swego pracownika i to na tym ostatnim ciąży obowiązek dopilnowania kwestii związanych z otrzymywaniem kortingu. Osoby, które w poprzednich latach z różnych przyczyn nie otrzymały zwrotu z urzędu podatkowego, mogą wciąż ubiegać się o zwrot należącego się im kortingu za ostatnie 5 lat, jeśli przez te lata niepełnosprawny otrzymywał Wajong bądź inny zasiłek. Czas składania wniosków o zwrot zaległego kortingu (maksimum 5 lat wstecz) upływa 31 grudnia 2008 roku. Każdą zmianę w stanie zdrowia osoby otrzymującej zasiłek należy zgłaszać w UWV, ponieważ poprawa bądź pogorszenie się stanu zdrowia mogą (ale nie muszą) mieć wpływ na wysokość otrzymywanego zasiłku. W przypadku osoby, której stan zdrowia się poprawił i na przykład może ona pracować w większym wymiarze godzin niż do tej pory, kwota zasiłku zostanie dopasowana do zaistniałych okoliczności. W przypadku osoby, której stan zdrowia się pogorszył i na przykład osoba ta nie jest w stanie w ogóle pracować albo może pracować mniejszą liczbę godzin, albo wymaga szczególnej opieki, co wiąże się z dodatkowymi kosztami – wysokość zasiłku może zostać podwyższona. W niektórych przypadkach stan zdrowia niepełnosprawnego nie ma wpływu na wysokość zasiłku, lecz i tak zmiany należy zgłaszać poprzez formularz zamieszczony na stronie UWV.